Micro Fouten, Macro Groeien

Wat je brein doet met fouten en wat dat betekent voor groei (in teams).

Iedereen maakt fouten. In je werk, in gesprekken, in plannen die nét anders lopen dan gedacht. En precies daar leert je brein het meest. In dat korte oeps-moment vergelijkt het wat je verwachtte met wat er gebeurde. Of je daar iets van leert, hangt af van je mindset. Een growth mindset zet je brein letterlijk aan tot leren van fouten. Deze open leerhouding helpt om te onderzoeken wat er misging.

Wat een growth mindset doet in je brein bij fouten

Wanneer je een fout maakt, activeert je brein direct de gebieden die te maken hebben met aandacht en leren. Dat minieme moment van verwarring is eigenlijk een kans: je hersenen registreren het verschil tussen verwachting en werkelijkheid. Onderzoek laat zien dat mensen met een lerende houding, ofwel een growth mindset, daar anders op reageren. Ze blijven nieuwsgierig en actief, terwijl mensen met een meer vaste manier van denken (fixed mindset) eerder afhaken of vermijden.

Op onderstaande visual zie je dat verschil duidelijk: het brein van iemand die wil leren, licht sterker op. In onderzoek van Luft, Nolte & Bhattacharya (2013) en ook bij Moser (2011) is met EEG-metingen zichtbaar gemaakt hoe het brein direct na een fout extra actief wordt. Die verhoogde hersenactiviteit, het moment waarop je brein het verschil tussen verwachting en werkelijkheid registreert, is het startpunt van leren.

Ons brein heeft die foutenmarge juist nodig: het leert van verschillen tussen wat we verwachten en wat er daadwerkelijk gebeurt.

Recente bevindingen van Zeng (2025) bevestigen dit patroon: een growth mindset helpt het brein om fouten sneller te verwerken, zich sneller te herstellen en nieuwe strategieën te ontwikkelen. Mensen met een open, lerende houding die uitgaat van mogelijke groei, ofwel een growth mindset (prof. Carol Dweck), laten daarbij een sterkere foutrespons zien. Hun brein blijft langer actief in de leerstand.

Brain’s response to errors. Hersenactiviteit bij verschillende manieren van denken over fouten (naar Luft, Nolte & Bhattacharya, 2013).

Fouten als brandstof voor groei

Stel: een collega vergeet een rapport te versturen. Even voelbaar ongemak, maar daarna een gesprek: wat ging er mis, wat helpt de volgende keer? Eén kleine fout levert misschien wel drie verbeteringen op. Niet omdat alles ineens perfect moet, maar omdat ontwikkeling dan de kans krijgt. Een growth mindset betekent dat je fouten ziet als brandstof om beter te worden. Het gaat niet over perfectie, maar over leren, verbeteren en groeien. Je gelooft in 'de mens in ontwikkeling en fouten maken hoort daarbij'.

Die houding zet je brein in de leerstand, waardoor nieuwe verbindingen sneller ontstaan.

Een beetje spanning helpt

Fouten durven maken roept vaak spanning op. Dat is normaal: je lichaam reageert op iets dat belangrijk voor je is. Met een stress-is-enhancing mindset, dat is de overtuiging dat een stressrespons je kan helpen om te focussen en te leren in plaats van je te blokkeren. Gebruik je die spanning als steun. Wanneer je denkt: “deze stressrespons helpt me om te groeien” in plaats van “ik moet dit vermijden”, voel je meer ruimte om fouten te delen, feedback te ontvangen en echt te leren. Je hersenen blijven dan actiever en flexibeler, Je brein blijft dan actiever en flexibeler, waardoor je beter kunt omgaan met uitdagingen en je blijft ontwikkelen.

Foute Vrijdag

Creëer een teamcultuur waarin fouten bespreekbaar zijn. Zo kun je samen leren van fouten. Plan bijvoorbeeld een korte Foute Vrijdag: tien minuten waarin iedereen deelt wat niet werkte, wat daarvan te leren viel en wat de volgende stap wordt. Gebruik taal die vooruithelpt. Zeg: “Mooi inzicht, dat heb je goed opgelost!" en "Wat probeer je volgende week?” in plaats van “Hoe kon dit gebeuren?” Dat is de kracht van groeitaal en dat kun je leren toepassen. Je kunt natuurlijk ook andere leuke titels bedenken. Klanten van mij gebruiken ook 'Fouten Festival' of 'Groei & Bloei sessie'.

Je groeit niet door alles meteen goed te doen, maar door te durven leren van wat misgaat.

Drie stappen naar beter samen leren van fouten

1. Doe het stap voor stap

Kies één moment per week waarop jij of je team kort terugkijkt: wat ging er anders dan gepland, en wat nemen we mee?

2. Vraag door op leren

Sluit de week bijvoorbeeld af met het beantwoorden van vragen als:

“Wat hebben we deze week ontdekt dat we willen vasthouden?”

"Welke inzichten kregen we toen het anders liep dan verwacht?"

3. Geef zelf het goede voorbeeld

Benoem één van je eigen fouten en wat je ervan geleerd hebt. Daarmee normaliseer je leren en verlaag je de drempel voor anderen.

Samen meer leren over growth mindset

Als growth mindset expert, trainer en spreker help ik, Saskia Verhaeren van Groeibrein, teams en organisaties om leren, feedback en experimenteren onderdeel te maken van het dagelijks werk. Ik laat zien hoe je als team beter kunt omgaan met fouten, spanning kunt benutten en groei zichtbaar maakt in de praktijk.

Contactgegevens:

Tel: 06-28 889 013

Email: info@groeibrein.nl

Naar het aanbod

Contactformulier & informatie aanvraag