Onvoorstelbaar onvoorspelbaar
Onze wereld is onvoorspelbaar geworden, staat op zijn kop, mensen hamsteren, schreeuwen op sociale media, of steken hun kop in het zand. De wereld is onvoorspelbaar geworden.
Maar je hersenen houden juist van voorspelbaarheid
Door de voorspelbaarheid weten we namelijk hoe we ons moeten gedragen om veilig te blijven. Nu valt dat voor een groot deel weg, het tast zelfs je dagelijkse routines aan. Maar evolutionair gezien is ons eerste doel om in leven te blijven! Hoe moet dat nu, nu vele zekerheden géén zekerheden meer zijn? Het rationele deel van ons brein (neocortex) wordt nu al snel overruled door instinct en emoties. Met bijvoorbeeld hamstergedrag tot gevolg.
Dreiging of beloning?
Je brein beoordeelt de wereld om je heen continu op deze schaal. Is dit een bedreiging of een beloning? De balans in dit ‘bescherming-beloning’ breinmechanisme is nu doorgeslagen naar ‘dreiging’. En dat is natuurlijk niet zo gek. Door deze bedreiging zijn zogeheten ‘bias’ in je brein vaak actiever. Het zijn de snelle, moeiteloze 'mentale short-cuts' waar je je, op dat moment, niet bewust van bent. Ze kosten ons weinig energie en helpen om snel te beslissen. Ze kunnen ons helpen om veilig te zijn maar ook tot minder weloverwogen acties aanzetten:
Ik zie mezelf ineens 3x keer per dag deurklinken en relingen met zeep afnemen. In mijn hoofd een logische beslissing….
Heb je een brein, dan heb je biases!
We gaan in stress situaties al snel uit van het slechtste scenario, ‘voor het geval dat’. Biologisch ook logisch, want wist je dat in je brein het gebied dat verantwoordelijk is om angst te detecteren drie tot vier keer groter dan het beloningssysteem? Hierdoor neem je misschien minder gebruikelijke beslissingen en daar handel je dan ook naar. Dat is de 'Safety bias', de natuurlijke, onbewuste short-cut, om te beschermen. Op dit moment hard nodig...
Zie je ook de ‘kort door de bocht’ reacties op sociale media? Mensen die uit angst wat roepen of beamen zonder dat ze echt grondig onderzoek hebben gedaan? Even snel reageren, want het voelt zo, dus zal het wel kloppen! De ‘Expedience bias’. Het is de neiging om overhaast conclusies te trekken om onbewust de cognitieve inspanning te minimaliseren. Het valt onder de term 'fast thinking'.
En heb jij dat ook, dat je van die collega met wie je veel gemeen hebt, de informatie m.b.t. Corona eerder aanneemt dan van jouw collega die altijd maar tegen jou ingaat of een andere politieke voorkeur heeft? Dat zou zomaar de ‘Similarity bias’ kunnen zijn.
Een IC verpleegkundige ziet de sluiting van horecazaken waarschijnlijk anders dan de uitbater in een gebied zonder #Covid19. De Corona-informatie-storm dendert op ons af. We koppelen het direct aan onze voorafgaande kennis, overtuigingen, doelen en belevingen. We koppelen de buitenwereld met onze binnenwereld. Vanuit deze perceptie benaderen we situaties en nemen we ze onbewust als waarheid aan. De 'Experience bias'. Jouw perceptie is dus nooit hetzelfde als die van jouw vriendin of collega.
Toen Corona in China opkwam was het nog 'een nare ver van ons bed show’, maar nu het hier is, is het een heel ander verhaal geworden. Hoe dichterbij (in tijd en ruimte), des te meer waarde we eraan hechten. De ‘Distance Bias’.
Of je het nu wilt of niet; heb je een brein, dan heb je biases! Ze kunnen ons beschermen maar ook verblinden.
Bias kunnen ons laten dwalen, met irrationele of onlogische keuzes tot gevolg. Toch is het is menselijk, het hoort bij ons. Je bent je het niet bewust op het moment dat het zich afspeelt, ofwel het speelt zich buiten ons bewuste bewustzijn af. Pas achteraf, wanneer je gaat reflecteren, kun je beseffen dat ze een rol gespeeld hebben in je beslissingen en gedrag. Deze mentale short-cuts interacteren overigens ook met mindsets maar dat zou weer een heel nieuw artikel opleveren ;-)
Wat kun je hier nu als leidinggevende, team of organisatie mee?
Bias werken ook door in teams en organisaties, bij relaties en allerlei beslissingen. Of dat nu gaat om taakverdeling, promoties, teamsamenstellingen, het aannemen van personeel of het nemen van belangrijke financiële beslissingen.
Wanneer je weet hoe bias werken en leert hoe je ze herkent, leer je jezelf en anderen beter begrijpen en krijg je, alleen of samen, meer grip op keuzes en situaties.
Het is niet zo dat je biases uit mensen kunt halen, ze horen bij ons mens-zijn.
Wil je niet verblind worden, meer begrip en inzicht krijgen en onlogische keuzes voorkomen? Dan kun je leren hoe je bias kunt verminderen. Niet door ze uit mensen te halen, dat werkt niet, maar door een gerichte aanpak op elk van deze biases. Zo kom je tot meer verbondenheid en meer doeltreffende keuzes.
Zo kom je tot meer verbondenheid en meer doeltreffende keuzes in je team of organisatie.
Wil je een vrijblijvend gesprek over wat Groeibrein kan betekenen voor uw team of organisatie? Dat kan kosteloos en vrijblijvend en vanwege het Corona virus nu dus online via Skype, Zoom, Teams etc.. Maak een afspraak via info@groebrein.nl of bel 0628889013
Diverse bronnen. O.a. NLI, USA.